ความแตกต่างระหว่าง Analysis กับ Synthesis โดยทั่วไป
ก่อนอื่นจะขอพูดเกี่ยวกับรากศัพท์ หรือ ที่มาของคำ (word origins) ก่อน เริ่มจากคำว่า analysis ซึ่งคำนี้มีความหมายตรงกันข้ามกับ synthesis คำว่า analysis เป็นคำยืมในภาษาละตินยุคกลาง (Medieval Latin) โดยรากศัพท์ที่แท้จริงมาจากภาษากรีกโบราณ (ἀνάλυσις) กลายเป็นว่า คำในภาษากรีกโบราณหลายคำถูกยืมไปใช้แบบไม่คืนในภาษาละตินมากมาย เช่น analysis ซึ่งเดิมทีใช้ในความหมาย "solution of a problem by analysis" คือ การแก้ไขปัญหาโดยการวิเคราะห์จุดปลีกย่อย/องค์ประกอบ เน้นแยกแยะออกเป็นส่วนต่าง ๆ ("break-up")
สอดคล้องกับงานของ Aristotle ที่ใช้กริยา "to analyze" ที่มาจาก ana- มีความหมายคือ ทั่วถึง/ให้หมด/ถึงที่สุด/ทั้งหมด ("up, back, throughout") บวกกับ -lysis หมายถึง การผ่อน/การคลาย/การคลี่ออก/การแยกอออก ("loosening") มาจาก lyein ที่หมายถึง แกะออก/คลายออก/ถอดออก/แยกออก ("to unfasten") ซึ่ง lyein มาจากรากศัพท์ของภาษาโปรโต - อินโด - ยูโรเปียน (Proto-Indo-European root) คือ leu- หมายถึง คลี่ออก/แบ่งออก/แยกออก ("to loosen, divide, cut apart")
ความหมายของ Analysis
จากข้างต้น เราพอจะเห็นร่องรอยของความหมายคำว่า analysis ที่น่าจะสื่อความหมายประมาณว่า การแยกแยะสิ่งต่าง ๆ ที่มีความซับซ้อนออกเป็นส่วน ๆ ("resolution of anything complex into simple elements") เห็นความสัมพันธ์และความแตกต่าง โดยอาศัยความรู้ ทักษะ และประสบการณ์เข้าไปช่วยในการวิเคราะห์เพื่อให้เกิดความเข้าใจส่วนต่าง ๆ ที่แยกออกมาได้ง่ายมากขึ้น เช่น รถ 1 คัน ถือว่าเป็นสิ่งที่ซับซ้อน เพราะมันมีส่วนประกอบย่อยต่าง ๆ มากมาย เช่น ตัวเครื่องยนต์ ล้อรถ พวงมาลัย เบรค ระบบไฟฟ้าในรถในตัวถังจุดต่าง ๆ เพลาขับ เป็นต้น จนท้ายที่สุดกลายเป็นรถ 1 คัน
ดังนั้น รถ 1 คัน มีความซับซ้อนในตัวของมัน การวิเคราะห์จึงมององค์ประกอบหรือส่วนต่าง ๆของรถยนต์ "แบบแยก" ว่า ส่วนประกอบต่าง ๆ ของรถยนต์ นั้นมีความความสัมพันธ์ต่อกันและกันอย่างไร และความคล้ายหรือแตกต่างต่อกันและกันอย่างไร ส่วนมากพวกที่เป็นกูรูด้านรถจะวิเคราะห์รถได้ดี เพราะว่ามีความรู้ ทักษะ และประสบการณ์โดยตรง สามารถวิเคราะห์ได้ดี จนสามารถสรุปได้ว่า รถคันนี้ดีหรือไม่ดี ควรซื้อหรือไม่ควรซื้อ ประหยัดน้ำมันหรือกินน้ำมัน ทั้งนี้อาจจะต้องมองถึงวัตถุประสงค์ของผู้ซื้อด้วยว่าจะซื้อรถเพื่อไปทำงานบรรทุกของหนักหรืออื่น ๆ
ปัจจุบันคำว่า analysis ใช้ในหลายหลากบริบท/ความหมาย เช่น analysis = กระบวนการ/ขั้นตอนในการศึกษา/การทดสอบ/การตรวจสอบเกี่ยวกับอะไรบางที่มีความสำคัญมาก ๆ (the process of studying or examinating something) หรือ การศึกษา /การวิจัยในเรื่องเฉพาะที่สำคัญ เช่นด้านการแพทย์ การเรียนการสอนภาษา และอื่น ๆ (a particular study of something)
ความหมายของ Synthesis
ส่วนคำว่า synthesis เป็นคำยืมในภาษาละตินยุคกลาง (Medieval Latin) โดยรากศัพท์ที่แท้จริงมาจากภาษากรีกโบราณ (σύνθεσις = súnthesis) หมายถึง การรวมเข้าด้วยกัน/การประกอบกัน/การเชื่อมต่อกัน (“a putting together; composition”) หรือ (συντίθημι = suntíthēmi) หมายถึง ประกอบด้วยกัน/รวมกัน/เชื่อมกัน (“put together, combine”) โดยตัวต้น συν- (sun-, “together”) หมายถึง ร่วมกัน/ด้วยกัน/รวมกัน/เชื่อมโยงกัน บวกกับ τίθημι (títhēmi, “set, place”) หมายถึง จัดวาง/สร้าง/ประกอบ/รวม
จากข้างต้น เราพอจะเห็นร่องรอยของคำ synthesis อาจจะสรุปได้ว่า synthesis หมายถึง การรวม/การเชื่อมโยงสิ่งต่างๆเข้าด้วยกันเพื่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่หรือสิ่งใหม่ นิยมใช้ในการทบทวนวรรณกรรมเพื่อเขียนวิจัย เช่น เราต้องการศึกษาความหมายของ ภาษา เราอยากรู้ว่าภาษาคืออะไร มีผู้เชี่ยวชาญทางภาษาให้คำนิยามภาษาว่าอย่างไรบ้าง สมมติว่าไปทบทวนวรรณกรรมจากเจ้าพ่อภาษา 20 คน เท่ากับว่า 20 ความหมายของภาษา เราต้อง synthesize 20 ความหมายนี้ ให้เป็น 1 ความหมายโดยครอบคลุมทั้ง 20 ความหมาย จนกลายเป็นความหมาย/หรือนิยาม ภาษา ใหม่ในรูปแบบของเรา โดยมาจากการทบทวนวรรณกรรม 20 คน 20 ความหมาย/นิยามของภาษา แล้วนำมาสังเคราะห์ให้เป็น 1 ความหมาย/นิยาม แบบนี้เราเรียกว่า synthesis เช่นกัน
ส่วนตัวมองว่า synthesis ยากกว่า analysis เพราะ synthesis ต้องอาศัยหลายทักษะเข้าไปช่วยมากกว่า analysis และ synthesis ต้องต่อสู้กับข้อมูลในเรื่องเดียวกันที่มีมุมมองที่หลายหลาย คล้ายกัน และแตกต่างกัน ของผู้เชี่ยวชาญในด้านนั้น ๆ ผู้วิจัยต้องมีความสามารถในการรวมสิ่งที่หลายหลากเหล่านั้นให้เป็น 1 ให้ได้ เพื่อนำไปสู่สิ่งใหม่ที่มาจากการสังเคราะห์ของความรู้/ประสบการณ์ต่าง ๆ ดังที่กล่าวข้างต้นในบริบทของการทบทวนวรรณกรรม
ด้านเทคโนโลยีก็มีการเอาหลัก synthesis ไปใช้เช่นกัน เช่น มือถือ iPhone ตอนนี้มีรุ่นล่าสุด iPhone 12 จริงๆ มันมาจากการสังเคราะห์รุ่นก่อนหน้านี้ทั้งหมด จนกลายเป็นสิ่งใหม่คือ iPhone 12 เป็นต้น
จากข้างต้น เราจะเห็นว่า synthesis นั้น ตรงกันข้ามกับ analysis ที่หมายถึง การแยกออกจากกัน / การคลี่ออกจากกัน อย่างเห็นได้ชัดเจน แน่นอนว่า ในภาษาไทยเราแปลคำว่า analysis ว่า การวิเคราะห์ ขณะที่คำว่า synthesis แปลว่า การสังเคราะห์
โดยสรุป คือ
Analysis การวิเคราะห์ หมายถึง การแยกแยะสิ่งต่าง ๆ ที่มีความซับซ้อนออกเป็นส่วน ๆ ("resolution of anything complex into simple elements") เห็นความสัมพันธ์และความแตกต่าง โดยอาศัยความรู้ ทักษะ และประสบการณ์เข้าไปช่วยในการวิเคราะห์เพื่อให้เกิดความเข้าใจส่วนต่าง ๆ ที่แยกออกมาได้ง่ายมากขึ้น
Synthesis หมายถึง การรวม/การเชื่อมโยงสิ่งต่างๆเข้าด้วยกันเพื่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่หรือสิ่งใหม่
เพิ่มเติม:
https://en.wiktionary.org/wiki/synthesis#Etymology
https://en.wiktionary.org/wiki/analysis
https://www.etymonline.com/search?q=synthesis
https://www.etymonline.com/search?q=analysis
https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/blooms-taxonomy/
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น